15 Kasım 2005
Cep telefonlarinda da modayi mi takip ediyorsunuz?
Son cikan cep telefonlarindan birini daha almadan evvel,
Sevgili Melda Keskin’den ADALAR POSTASI’na verilen su haberi bir okuyun!
Sonra da bir daha dusunun!
)O(
Cep'ler gorillerin sonunu getiriyorBaşta cep telefonları olmak üzere elektronik eşyalar Afrika'daki bazı hayvan
nesillerini tehdit ediyor. Özellikle cep telefonlarında kullanılan koltan
minarelinin çıkarıldığı Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde gorillerin sayısı
hızla azalıyor.
Yüksek teknoloji ürünü bu kük ve hafif cihazlar, üretim için fazla kaynak
gerektirmiyor gibi dünülse de, BM tarafından kısa süre önce yayınlanan bir
rapora göre, bu cihazların ekolojik maliyeti şaşılacak derecede yüksek.
BM raporuna göre, çamaşır makinesi, buzdolabı gibi ev eşyalarının üretimi
için harcanan fosil yakıt, bu eşyaların ağırlıklarının en fazla iki katı
olurken, bilgisayarlar ve cep telefonları gibi cihazlar için harcanan miktar
ağırlıklarının on katına ulaşıyor. Bu cihazların üretiminde kullanılan koltan
maddesinin elde edilmesi sırasında doğaya verilen zarar ise akıllara
durgunluk veriyor.
Koltan madeni cep telefonlarında voltajı düzenleyen ve enerji depolamaya
yarayan kapasitörlerin yapımında kullanılıyor. Dünyadaki koltan
rezervlerinin yüzde 80'inin bulunduğu yer de, son on yıldır savaşın sürdüğü ve
giderek yayıldığı Orta Afrika'daki Kongo Demokratik Cumhuriyeti.
Yüksek teknoloji cihazları için vazgeçilmez olan ve Batı ülkelerinin çok
para harcadığı koltanı çıkarmak için Kongo'da on binlerce insan, BM Dünya
Mirası'ndaki bölgelere ve Ulusal Parklarca akın ediyor, madeni çıkarmak için
yabanıl yaşamın en büyük gereksinimi olan akarsuları zehirliyor.
GORİL SAYISI 500'E DÜŞTÜ
Maden çıkarmak için akın eden, gıda ve başka kaynaklara gereksinimi bulunan
bu büyük nüfus, bölgede koruma altındaki hayvanları ve özellikle soyları
tükenmekte olan dağ gorillerini etleri için avlıyor.
BM raporuna göre, 6 yıl önce bölgede 8 bin civarında dağ gorili bulunurken,
savaş ve koltan madeni işletmeciliğinin başlamasından sonra dağ gorillerinin
sayısı 500'e kadar düştü ve azalmaya devam ediyor.
Ulusal Parklardaki yasadışı koltan madeni işletmeciliğinde çevre ve güvenlik
koşullarına da uyulmuyor. Akarsu yataklarındaki madenlerin çökmesiyle
yüzlerce madenci yaşamını yitiriyor, paramiliter güçlerin elindeki yasadışı
madenlerde çok sayıda çocuk ve köle işçi çalıştırılıyor. Ayrıca maden
işletmeciliği, fildişi kaçakçılığı gibi başka yasadışı işlere de dönüyor.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğusundaki çocukların 3'te 1'i okulu terk
ederek, bölgeyi işgal altında tutan Ugandalı ve Ruandalı paramiliter güçlerin
emrinde koltan madenlerinde çalıyor.
BM raporunda, koltan ticaretinin savaşın motoru olduğu ve tüm tarafların bu
madeni kendilerine kaynak yaratmak için kullandıkları belirtildi.
Dünya Bankası da, 1998'den sonra dünyaya birdenbire altın, elmas ve koltan
madeni satmaya başlayan Uganda'ya ekonomik danşmanlık yapma teklifinde
bulundu. BM'nin ve birçok sivil toplum örgütünün çabalarına karşın Kongo'dan
çıkarılan koltanın işlenmesi ve kullanılması ne yazık ki engellenemiyor.
Ayrıca ABD Başkanı George Bush yönetiminin Yıldız Savaşları projesi için de
yüksek miktarda koltana gereksinim bulunduğu belirtiliyor.
TÜKETİCİ BİLİNÇLENMELİ
Çevreci kuruluşlar ve sivil toplum örgütleri, bu kısır döngünün önüne
geçebilmek için tüketiciye büyük görev düştüğünü belirterek, Kongo'daki savaşa
neden olan koltanı kullanmaktan vazgeçmeleri için yüksek teknoloji
firmalarına baskı yapmaya çağırıyorlar.
Ekolojik etkisinin bile Kongo'dan gelen koltanın kullanılmaması için yeterli
neden olduğu belirtiliyor.
Sadece ABD'de geçen yıl 50 milyon civarında cep telefonunun çöpe atıldı
kaydediliyor. ABD'de tüketici bir cep telefonunu 18 ay kullanıyor ve
telefonlar atıldığında çoğu çalışır durumda oluyor.
Koltan madeninin neden olduğu ekolojik, sosyolojik etkilerin ortadan
kaldırılması ve bir cep telefonunu en az 3 yıl kullanılması öneriliyor. Aksi
takdirde BM raporunda belirtildiği gibi, "Doğu Kongo'daki dağ gorilleri,
savaşın, insanın açgözlülüğünün ve yüksek teknolojinin kurbanı olarak soyları
tükenen ilk büyük maymunlar" olacak.
(aa)
--