ADALAR POSTASI-277: rezan peya gökçen'den mektup var!

ADALAR POSTASI
24 Ocak 2006

Sayın K. Gümüş,

Büyükada İskelesi restorasyonu ihalesiyle ilgili kaygılarımızı belirten ve bir soru içeren iletimize zaman ayırıp hemen yanıt verdiğiniz için teşekkür ederiz. Somut olarak önerdiğiniz, basına durumu duyurma işini yapmak isteriz tabii. Yalnız, elde yeterli bilgi olmadan, boş yere yazmaktan çekindik. Mimarlar Odası'nın ilgisini beklemiştik; acaba, bu Oda'nın İstanbul'daki tarihi iskeleler üzerine hazırlanmış bir arşiv dosyası var mıdır?

Dün Büyükada'ya, İskele'ye alıcı gözle bir daha bakmaya gittim; belli olmaz, burası da tanınmaz hale gelebilir yakında, düşüncesiyle, çizip, fotoğraf çekmek istemiştim. Hava bozdu, rüzgar vardı; fazla bir şey yapamadım ama Turing Cafe'ye çıktım. Tertemiz... Restorasyona hiç ihtiyaç göstermeyen kamuya açık bir yer. Masanın üstüne alışverişini koymuş, tek başına piyano çalan bir beyin arkadan fotoğrafını çektim. Sonra karşılıklı çay içtik, konuştuk. Kendisi emekli Adalar kaymakamı imiş... Oraya yerleşmiş. Konuşmasında, anlattıklarında tam bir eski-adalı nezaketi vardı. İskeleler hakkında doğru dürüst bir araştırmanın olmadığından söz ettik.

Aşağıda, giriş kapısının solunda, duvara İskele'nin tarihini açıklayan metal bir plaka yerleştirilmiş. Üzerinde kısaca binanın 1915 yılında tamamlandığı, iki katlı binanın mimarının İzmit'li Mihran Azaryan olduğu yazılı. Sanırım, Belediye bu malumatı P. Tuğlacı'nın Tarih Boyunca İstanbul Adaları başlıklı kitabına dayanarak veriyor (Cilt 1, sayfa 537'de Tuğlacı kaynak olarak, aynı bilgiyi Mihran Azaryan'ın (1875-1951) oğlu Nubar Azaryan'dan elde ettiğini söylüyor. Sizin de belirttiğiniz gibi, bu İskele binası 1. Milli Tarz dönemine ait, Büyükdere İskelesi gibi, Haydarpaşa İskelesi gibi...

Geçen ay Haydarpaşa İskelesi'ne gitmiştim. Orada da iç duvarda metal bilgi panosu var (TDİ Şehirhatları İşletmesi tarafından koyulmuş). Yapıtın mimarının Vedat Tek olduğu, tarihinin tahminen 1915-1917 arası olduğu yazılı. Binayı süsleyen Kütahya çinileri değerli usta Mehmet Emin Bey'in imiş. Bu İskele çinileri Büyükada İskelesi çinileriyle karşılaştırılabilir, diye düşünürken, oldukça çelişkili bulduğum son cümleyi okudum Haydarpaşa İskelesi plakasında : ''1987 yılında iskele aslına uygun olarak onarılmış, bu onarım sırasında kitabe panolar kaldırılarak, yerlerine Kütahya'da yaptırılan yeni çini panolar yerleştirilmiştir''. Benim kafa yapım ve Türkçem, bu 1. tarz çorbası yapar gibi restorasyon çalışmasını anlamaya yetmiyor. Neyse...

Asıl Haydarpaşa İskelesi'nin bir iç duvarı berbat durumda, acil sevgi ve saygıya ihtiyacı var; ilgililerin dikkatine..

Rezan Peya Gökçen