ADALAR POSTASI-8: Büyükada Fabiato Köşkü’nün bahçesinde...
ADALAR POSTASI / 18 Nisan 2005
Adalar’a bahar geldi! Erik ağaçları, süpürge otlari, kiraz ağaçları, defneler, ladenler, leylaklar, erguvanlar, mor salkımlar derken şakayıklar da çiçek açıverdi!
Çinliler’in, “bahçelerin kraliçesi” dedikleri Şakayık (Paeonia), Olympos Dağı tanrılarının doktoru Paieon (Paian, Payan)’dan almış adını.
Azra Erhat., Mitoloji Sözlüğü, İstanbul (1989)67:
Homeros destanlarında Apollon, ordulara veba, kıran salan olumsuz, korkunç bir güç diye canlandırıldığı gibi,
iyileştirici, derda deva bulan tanrı anlamındaki Paian ek adıyla da anılır. Destanlar boyunca adı geçen hekimlerin hepsi bu Paian tanrının
oğulları ve öğrencileri sayıldığına göre sağlık tanrısı Asklepios’un da Apollon’dan doğmuş olması bir rastlantı değildir.
Herkül’ün Hades’e’a saldırmasıyla oluşan yaraları, Çin’den gelen bu bitkinin kökleriyle iyileştirmiş Paieon.
Homeros, İlyada V 401-404:
“Hades de neler çekti, o azman tanrı,
Kalkanlı Zeus’un oğlu sivri bir okla
ölüler ülkesinin kapısında vurdu onu,
Herakles ona dinmez acılar verdi.
Sonra Hades çıktı Zeus’un evine, koca Olympos’a,
yüreği yanık, acılar içindeydi,
Omzuna güçlü ok girmiş, canını yakıyordu.
Ama ölümlü yaratılmış değildi o;
Geldi, acı dindiren ilâçlar serpti omzuna,
Paian tanrı, yarayı iyi etti.”
Paian, Ares’in yaralarını da iyileştirir.
Homeros, İlyada V 899-906:
“......
Böyle dedi (Zeus), onu (Ares) iyileştirmesini buyurdu Paian tarıya.
İyileştirdi yarayı Paian tanrı,
acı dindiren ilaçlar serpti üstüne,
ölümlü yaratılmış değildi ki o.
Ak sütle incir özü karıştırılır da hani,
çarçabuk koyulaşıverir sulu süt,
mayalanıverir göz önünde,
saldırgan Ares’i öylece iyileştirdi o,
göz açıp kapayıncaya dek.”
Ayın ışığını şakayıktan aldığını söyler kimileri, sürü ve çobanları korur, kötü ruhları uzak tutarmış dikensiz gül şakayık!
Kökleri ve özellikle tohumları büyücülükte kullanılmış. Kâbuslardan uzak durmak isteyen Uzakdoğulular içerlermis şakayığın tohumlarını...
Ve işte kış yasemini ile eski çağlardan günümüze pek çok batıl inançla ilişkilendirilmiş şakayığın yanıbaşında bir kara kedi!
